Formasaun ba relijiozu/a votu temporáneu kona-ba “seksualidade no afetividade”

Formasaun ba relijiozu/a votu temporáneu kona-ba “seksualidade no afetividade”

Dili – Formasaun ba relijiozu/a votu temporáneu sira inter-relijozu foin dadaun, hala’o iha loron sábadu 16 Fevereiru 2019, iha Sentru Formasaun S.João Paulo II, Comoro Dili. Seminar ida ne’e partisipa husi Irmán juniora sira, frater sira  husi kongregasaun oioin Dioseze Dili nian. Partisipante sira hamutuk ema na’in 105 no atividade ida ne’e hala’o durante loron tomak. Seminar ne’e organiza husi ekipa Formasaun  dioseze Dili nian, no fasilitadora ba seminar ne’e mak Madre Alma Castagna FMA.

Seminar hahú dadeer 08.30 otl, ho benvinda no rejista husi ekipa organizadora, kontinua kedas ho orasaun abertura ne’ebé  prepara husi Irmán kongregasaun Preciosíssimo Sangue hodi invoka orasaun ba Espíritu Santu, hafoin madre Alma aprezenta kedas  tópiku ne’ebé madre lori kona ba “Seksualidade no Afetividade”.

Motivu husi formasaun ida ne’e atu hatán mós ba dokumentu finál Sínodu foin-sa’e  sira nian foin lalais ne’ebé  propoin kona ba Foin-sa’e sira rekoñese importansia esensiál ba isin no seksualidade refere ba sira nia moris, sira nia  itineráriu,  no kreda  susar atu transmite vizaun sarani nia fafurak kona ba isin no seksualidade. Parte seluk mak atu deskobre Maromak Nia planu moris nian iha ema nia isin, atu hahi  Nia  ba mistériu moris nian no buat furak hotu ne’ebé kria no atu sai konsiente ho buat ita oferese ba Na’i. Hafoin  madre aprezenta tiha motivu,  kontinua kedas ho definisaun kona ba seksualidade,  katak  personalidade nia parte fundamentál ida, modun partikulár atu moris, hatudu-an, komunika, sente, hala’o domin umanu. Moris iha ema nia isin ho ninia posibilidade komunikativa hotu iha ninia “lia”. Hafoin aprezentasaun iha mós pergunta-resposta no sujestaun husi formadór/a balun.

Tuir mai iha frater no Irmán balun ne’ebé  fó sira nia hanoin no esperiénsia kona-ba seminar ne’ebé sira tuir, saida mak sira aprende no saida mak sira hein husi seminar ne’e:

  •  “Ha’u Irmán  Juliana Soares, kongregasaun Preciosíssimo Sangue. Mai ha’u  buat ne’ebé ha’u aprende no simu esperiénsia ne’ebé mak kapáz tebes ba loron ohin, atu ajuda  ha’u tenki iha konxiénsia ba dezeju sira ne’ebé mak iha isin nia hakarak liu husi ita nia atensaun ba ita nia vontade iha vida seksuál no afetiva nian. Nune’e sempre hatán ita nia SIM ba Maromak ho isin no klamar. Ha’u hein katak liu husi esperiénsia ohin nian, ha’u bele aplika ba ha’u nia-an iha aspetu relasaun psíkika, espirituál, seksuál no afetiva liu husi ita nia vivénsia iha ita nia pastorál iha povu sira nia leet.”
  • “Ha’u nia naran Irmaun Emilio Pascoal Sarmento, Kongregasaun Ordem Hospitaleira. Ho formasaun ida-ne’e haboot no haburas liután ha’u nia koñesimentu kona ba kontestu refere, tan dalabarak ha’u hatene de’it saida mak seksualidade, maibé ha’u lahatene ninia definisaun detalle sira. Ho seminar bele hariku liután ami nia kapasidade liu-liu iha vivénsia sira ita hasoru iha ne’ebé de’it, tanto iha sosiedade ka iha komunidade ne’ebé ita hela ba. Liuliu ami hatene liután kona jéneru no hahalok sira ne’ebé diferente ka órgaun sira ne’eb’e diferente iha ita nia isin no ita nia hahalok. Husi seminar ami hein katak bele tau iha prátika no hatene simu no kolabora iha realidade ne’ebé hasoru, liuliu kultura Timor ne’ebé nakonu ho prekonseitu no halo divizaun ba hahalok no la simu ema nia hahalok sira.
  • “Irmán Josefa Ricarda, FMA. Mai ha’u seminar ida ne’e tulun tebes ha’u atu moris ha’u nia vokasaun, hodi komprende uituan kona anatomia parte balun  ha’u nia isin lolon. Parte seluk mak fó armonia no fó signifikadu, regula sentimentu sira no emosaun sira hodi la’o ho fiar, kapasidade atu hadomi hodi buka interese atu hariiI relasaun pozitiva ho ema seluk iha dialálogu ho ambiente nune’e ha’u komprende katak seksualidade mak ita ema nia unidade.

(Maria Sarmento Guterres)