Omilia Papa Francisco nian iha Misa Kalan Natál

 

1. «Povu ne’ebé la’o iha nakukun haree naroman boot ida» (Is 9,1).
Profesia Isaías nian ida-ne’e la hotu atu komove ita, liuliu bainhira ita rona nia iha Liturjia Kalan Natál nian.. Nia la’ós de’it faktu emotivu, sentimentál ida; nia komove ita tanba dehan mai ita kona-ba realidade profunda kona-ba sé mak ita: ita mak povu ne’ebé la’o, no hale’u ita – no mós iha ita-nia laran – iha nakukun no naroman.

No iha kalan ne’e, enkuantu espíritu nakukun nian hale’u mundu, akontesimentu ne’ebé nafatin halo ita hakfodak no halo ita admira hafoun filafali: povu ne’ebé la’o haree naroman boot ida. Naroman ida ne’ebé halo ita reflete kona-ba mistériu ne’e: mistériu la’o no haree nian.

“La’o”. Verbu ne’e halo ita hanoin kona-ba istória nia lala’ok, ba dalan naruk katak istória salvasaun nian, hahú husi Abraaun, ita-nia aman fiar nian, ne’ebé Na’i bolu loron ida atu bá, atu sai husi nia rain no bá rai ne’ebé Nia sei hatudu. Husi ne’e, ita-nia identidade fiar-na’in nian mak ida ema peregrinu nian bá rai prometida. Istória ne’e nafatin  hetan akompañamentu husi Na’i! Nia fiél nafatin ba ninia moruk no ninia promesa sira. «Maromak mak naroman, no iha Nia la iha nakukun» (1 Jo 1,5). Husi povu nia parte fali, troka malu entre naroman no nakukun, fidelidade no infidelidade, obediénsia no rebeliaun; momentu povu iha la’o dalan (peregrinasaun) no momentu la’o lakon dalan (errante).

Iha ita-nia istória pesoál mós momentu nabilan troka malu ho nakukun, roman no kalan. Se ita hadomi Maromak no maun-alin sira, ita la’o iha naroman, maibé se ita-nia fuan taka, orgullu, laran-makerek, buka interese rasik mak manán entaun nakukun tuun iha ita no hale’u ita. «Ema ne’ebé rai kunan hasoru nia maluk – Apóstolu João hakerek – hela iha nakukun, la’o iha nakukun no la hatene bá iha ne’ebé, tanba nakukun halo nia matan sira sai delek» (1 Jo 2,11).

2. Iha kalan ne’e, hanesan rai-lakan nabilan iha lalehan, ita rona Apóstolu nia anúnsiu: « Maromak nia grasa mosu ona, hodi lori makso’in ba ema tomak» (Tt 2,11). Grasa ne’ebé mosu iha mundu ne’e mak Jezús, moris husi Virjen Maria, ema loos no Maromak loos. Nia mai iha ita-nia istória, partilla ita-nia dalan, Nia mai atu liberta ita husi nakukun no haraik mai ita naroman. Iha Nia mosu grasa, laran-sadia, laran-nurak Aman nian: Jezús mak Domin halo An ba ema. Nia la’ós de’it mestre ida sabedouria nian, la’ós ideál ida ne’ebé ita hakarak to’o no ita hatene katak ita dook liu husi Nia, Nia mak sentidu moris no istória nian ne’ebé harii nia taka-baluk iha ita-nia leet.

3. Bibi-Atan sira mak ema uluk liu atu haree “taka-baluk” ne’e, atu simu anúnsiu Jezús nia moris nian.Sira mak ema uluk liu tanba sira mak ema sira ikus liu, sira ne’ebé hela iha ninin. No sira mak ema uluk liu tanba sira hadeer iha kalan, hein sira-nia bibi sira. Ho sira ita para iha Kosok-Oan nia oin, ita para iha silénsiu. Ho sira ita agradese Na’i tanba haraik Jezús mai ita, no ho sira ita husik atu hahi’in sai husi ita-nia fuan ba Ninia fidelidade: Ami hahi’i ita, Na’i Maromak Aas liu, ne’ebé halo An sai ki’ik mai ami. Ita ne’ebé boot liu, halo An sai ki’ik-oan; ita ne’ebé riku, halo An sai kiak; ita ne’ebé bele hotu-hotu, ita halo An sai fraku.

Iha kalan Natál ida-ne’e ita fahe ksolok Evanjellu nian: Maromak hadomi ita, hadomi maka’as ita to’o haraik mai ita nia Oan-Mane nu’udar ita-nia maun, nu’udar roman ba ita-nia nakukun sira. Na’i repete mai ita: «Keta ta’uk» (Lc 2,10). No ha’u mós repete ba imi: Keta ta’uk! Ita-nia Aman pasiente, hadomi ita, haraik Jezús mai ita atu gia ita iha dalan ba rai prometida. Nia mak roman ne’ebé leno nakukun. Nia mak ita-nia dame. Amen.