Papa Francisco molok reza Angelus (9 Setembru 2018)

Maun no biin-alin sira, bondia!

Evanjellu domingu ne’e nian (kf Mc 7,31-37) haktuir epizodiu kura milagroza ema di’uk no monok nian, ne’ebé Jezús halo. Sira lori ba Nia ema di’uk no monok ida, hodi husu ba Nia atu tau liman. Nia fali, halo jestu rua ne’ebé lahanesan: uluknanai no lori ba fatin ketak dook husi ema lubun-boot. Iha okaziaun ida-ne’e, hanesan iha sira seluk, Jezús atua nafatin ho diskresaun. Nia lakohi impressiona ema sira, Nia la buka popularidade eh susesu, maibé hakarak de’it halo di’ak ba ema sira. Ho atitude ida-ne’e, Nia hanorin ita katak tenke halo di’ak lahó tarutu, lahó ostentasaun, la hodi “huu trombeta”. Halo iha silénsiu.

Bainhira sira ketak ona, Jezús tau nia liman fuan iha ema di’uk no monok nia tilun no ho kabeen kona ninia nanál. Jestu ne’e fó hanoin Inkarnasaun. Maromak nia Oan-Mane mak ema ida tama iha realidade umana: Nia halo an ba ema, nune’e Nia bele komprende ema seluk nia kondisaun terus nian no intervein ho jestu ida oha-ne’ebé envolve umanidade rasik. Tempu hanesan, Jezús hakarak halo komprende katak milagre akontese tanba ninia uniaun ho Aman: tanba ne’e, nia foti matan ba lalehan. Hafoin nia suspira no ko’alia liafuan desizivu: «Effatà», ne’ebé signifika “Loke an bá”. No nia hetan kedas kura: nia tilun sira nakloke, nia nanál kore. Ba nia kura sai «abertura» ida ba ema seluk no ba mundu.

Narrasaun Evanjellu ne’e nian subliña ezijénsia ba kura rua. Uluknanai kura husi moras no terus fíziku, atu fó hikas saude isin nian; maski finalidade ida-ne’e labele atinji kompletamente iha orizonte rai nian, maski siénsia no medisina halo esforsu barak. Maibé iha kura daruak, karik ida difisil liu, mak kura husi ta’uk. Kura husi ta’uk ne’ebé dudu ita atu marjinaliza ema moras, atu marjinaliza ema terus, ema defisiente. No iha modu barak atu marjinaliza, ho piedade falsu mós eh hodi hasai problema; ema sai di’uk no monok ba terus husi ema sira ne’ebé marka ho moras, ho laran-susar no difikuldade. Dalabarak ema ne’ebé moras no terus sai problema, enkuantu loloos tenke sai okaziaun atu hatudu solisitude [atensaun lais] no solidariedade sosiedade nian hasoru ema ne’ebé fraku liu.

Jezús revela mai ita segredu milagre ida nian ne’ebé ita mós bele repete, hodi sai protagonista «Effatà» nian, ba liafuan “Loke ó-nia an bá” ne’ebé hodi liafuan ne’e Nia fó hikas liafuan no tilun ba ema di’uk no monok. Ne’e katak loke an ba ita-nia maun-alin sira ne’ebé terus no presiza tulun nia nesesidade sira, hodi evita egoízmu no fuan ne’ebé taka. Fuan mak loos duni, núkleu profundu ema nian, ne’ebé Jezús mai atu «loke», atu liberta, atu halo ita iha kbiit atu moris nakonu relasaun ho Maromak no ho ema seluk. Nia halo an ba ema atu ema, ne’ebé sala halo nia sai interiormente di’uk no monok, bele rona Maromak nia lian, Domin nia lian ne’ebé ko’alia ba niia fuan no nune’e aprende ko’alia linguajen domin nian, hodi tradús iha jestu konkretu laran-luak no saran an nian.

Maria, Nia ne’ebé «nakloke» totalmente ba Na’i nia domin, husu tulun mai ita atu loron ba loron esperimenta, iha fiar, milagre «Effatà» nian, atu moris iha komuñaun ho Maromak no ho maun-alin sira.