Maun no biin-alin sira, bondia!

Imi barani duni ho loron ida hanesan ne’e! Parabéns!

Evanjellu ohin nian (kf Jo 6,1-15) aprezenta narrasaun multiplikasaun paun no ikan sira-nian. Haree ema lubun boot ne’ebé tuir Nia iha bee-lihun Tiberiádes, Jezús diriji ba apóstolu Filipe no husu: «Iha-ne’ebé ita bele sosa paun atu ema sira-ne’e bele han?» (v. 5). Osan uitoan ne’ebé Jezús no apóstolu sira soi, defaktu, la to’o atu halakon ema lubun boot nina hamlaha. No nune’e André, sira Na’in Sanulu-Resin-Rua ne’e ida, lori ba Jezús labarik mane ida ne’ebé tau iha dispozisaun buat ne’ebé nia iha: paun fuan lima no ikan rua; maibé konserteza – André hateten – la’ós buat ida ba ema lubun boot ne’e (kf v. 9) Bravo labarik mane ida-ne’e! Barani. Nia mós haree ema lubun boot, no haree ninia paun fuan lima. Nia dehan: “Ha’u iha buat sira-ne’e,: se serve, ha’u tau iha dispozisaun”. Labarik mane ne’e halo ita hanoin… Barani ida-ne’e… Foin-sa’e sira hanesan ne’e duni, iha barani. Ita tenke tulun sira lori ba oin barani ida-ne’e. Maski nune’e Jezús fó orden ba eskolante sira atuhalo ema sira tur, hafoin nia foti paun no idan sira-ne’e, agradese Aman no fahe ba sira (kf v. 11), no sira hotu iha hahán to’o bosu. Hotu-hotu han buat ne’ebé sira hakarak.

Ho pájina evanjélika ida-ne’e, liturjia lori ita atu keta hasees ita nia matan husi Jezús ne’ebé domingu kotuk, iha Evanjellu Marcos nian, haree tiha «ema lubun boot, sente kompaixaun ba sira» (6,34). Labarik mane paun fuan lima nian mós komprende kompaixaun ida-ne’e, no dehan: “Kuitadu ba ema sira-ne’e! Ha’u iha buat ne’e…”. Kompaixaun lori nia atu bele oferese buat ne’ebé nia iha. Defaktu ohin João hatudu hikas mai ita Jezús ne’ebé atensaun ba ema nia nesesidade primária sira. Epizódiu mosu husi faktu konkretu ida: ema sira hamlaha no Jezús envolve ninia eskolante sira atu bele habosu ema nia hamlaha. Ida-ne’e mak faktu konkretu. Ba ema lubun boot, Jezús la limita an de’it atu oferese ida-ne’e – Nia oferese ninia Liafuan, ninia konsolasaun, ninia salvasaun, no ikusmai vida –, maibé konserteza Nia mós halo ida-ne’e: nia iha atensaun ba ai-han isin nian. No ita, ninia eskolante sira, labele halo finji la hatene buat ida. Hodi rona de’it pedidu simples sira ema nian no hodi tau an iha sira-nia sorin, iha sira-nia situasaun ezistensiál konkreta sira mak ema bele rona ita bainhira ita ko’alia kona-ba valór superiór sira.

Maromak nia domin ba umanidade ne’ebé hamlaha ba paun, liberdade, justisa, dame, no liuliu ba ninia grasa divina, nunka nahas. Jezús kontinua ohin loron mós atu habosu ema, atu nia An sai prezensa moris no konsolasaun nian, no nia halo ida-ne’e liuhusi ita. Tanba ne’e, Evanjellu konvida ita atu sai disponivel no badinas, hanesan labarik mane ne’ebé haree katak nia iha paun lima no dehan: “Ha’u fó buat ne’e, depois ó mak haree bá…”. Hasoru ema barak nia hakilar hamlaha nian – “hamlaha” oioin – maun no biin-alin barak iha parte hotu mundu nian, ita labele sai espetadór de’it ne’ebé haree husi dook no hakmatek. Kristu nia anúnsiu, paun moris roahn-laek, husu empeñu solidariedade jenerozu ba ema kiak sira, ema fraku sira, ema ikus sira, ema sira ne’ebé la defende an. Asaun prosimidade no karidade nian ida-ne’e mak avaliasaun di’ak liu kona-ba ita-nia fiar nia kualidade, iha nivel pesoál nune’e mós iha nivel komunitáriu.

Hafoin, iha narrasaun nia rohan, Jezús, bainhira hotu-hotu bosu ona, dehan ba ninia eskolante sira atu halibur baluk sira ne’ebé naresin: «Imi halibur tiha baluk sira ne’ebé resin, atu labele lakon buat ida» (v. 12). Ha’u hanoin ba ema sira ne’ebé hamlaha no ba ema sira ne’ebé iha hahán naresin no ita soe… Ema ida-idak hanoin bá: ahahán ne’ebé resin iha almosu han meiudia, iha han kalan, bá iha ne’ebé? Iha ha’u-nia uma, halo saida ho hahán ne’ebé resin? Soe? Lae. Se ó iha toman ida-ne’e, ha’u fó konsellu ida ba ó: ko’ali aho ó-nia avó sira ne’ebé moris depoizde funu, no husu ba sira saida mak sira halo ho hahán resin. Keta soe hahán resin. Halo fia fali ka fó ba ema ne’ebé bele han, ba ema ne’ebé presiza. Nunka soe hahán resin. Ida-ne’e mak konsellu ida no ezame ida konxiénsia nian: halo saida ho hahán ne’ebé resin?

It ahrohan ba Virjen Maria, atu iha mundu bele fó importánsia liu ba programa sira dedika ba dezenvolvimentu, ai-han, solidariedade, no la’ós ida ódiu nian, kilat nian no funu nian.

Remata bensan:

No imi keta haluha buat rua: ilas ida, íkone ida, no fraze ida, pergunta ida. Íkone foin-sa’e barani ne’ebé fó buat uitoan atu habosu ema lubun boot. Aten-barani bá, sempre. No fraze, ne’ebé loloos pergunta ida, ezame ida konxiénsia nian: halo saida ho hahán ne’ebé resin? Obrigadu!