Amu-Papa Francisco nia katekeze loron 23-Outubru 2013

Maun no biin-alin sira,  bondia!

Kontinua katekeze kona-ba Kreda, ohin ha’u hakarak hateke ba Maria nu’udar imajen no modelu Kreda nian. Ha’u halo ida-ne’e hodi foti espresaun ida KonsíliuVaticano II nian. Konstituisaun Lumen gentium hateten: «Hanesan S. Ammbrósio hanorin ona, Maromak nia Inan mak figura Kreda nian iha orden karidade nian no uniaun perfeita ho Kristu» (n. 63).

1. Ita hahú ho aspetu dahuluk,Maria nu’udar modelu fiar nian. Iha sentidu sá loos mak Maria reprezenta modelu ida fiar nian ba Kreda? Ita hanoin sé mak Virjen Maria: feto-raan ebrea ida, ne’ebé hein ho fuan tomak nia povu nia redensaun. Maibé iha fuan feto-raan Israel nian iha segredu ida ne’ebé nia rasik la koñese: iha Maromak nia planu nia nia atu sai Makso’ik nia Inan. Iha Anunsiasaun, Maromak nia Mensajeiru bolu nia “nakonu ho grasa” no revela projetu ida-ne’e. Maria hatán “sin” no husi momentu ne’ebá Maria nia fiar simu roman foun; nia konsentra iha Jezús, Maromak nia Oan ne’ebé nia hola isin iha nia no iha nia kumpre promesa hotu istória salvasaun nian. Maria nia fiar mak realizasaun fiar Isarael nian, iha nia mak loss duni konsentra dalan hotu povu ne’e nian ne’ebé hein redensaun, no iha sentidu ne’e nia sai modelu Kreda nia fiar nian, ne’ebé soi nu’udar sentru Kristu, enkarnasaun Maromak nia domin rohan-laek.

Oinsá Maria moris fiar ne’e? Nia moris iha simplisidade okupasuan rihun nia leet no preokupasuan loroloron inan ida nian, hanesan arranja ai-han, hatais, tau matan ba uma… Ezisténsia normál Na’i-Feto nian mak sai terrenu atu hala’o relasaun singulár no diálogu kle’an entre nia ho nia Oan. Maria nia “sin”, ne’ebé pefeitu ona iha inísiu, sai boot to’o oras Krús nian. Iha ne’ebá ninia maternidade sai luan hodi hakohak ita ida-idak, ita-nia moris, atu gia ita ba nia Oan. Maria perfeitu husi kedas inísiu, sai boot to’o oras Krús nian. Iha ne’ebá ninia maternidade sai boot hodi hakohak ema ida-idak, ita-nia moris, atu gia ita ba nia oan. Maria moris nafatin iha mistériu Maromak nia oan halo an ba mane, nu’udar ninia dixípula dahuluk no perfeita, hodi medita buat hotu iha nia fuan iha Espíritu Santu nia roman, atu komprende no tau iha prátika Maromak nia vontade tomak.

Ita bele halo pergunta ida: it ahusik Maria nia fiar leno ita, nia ne’ebé ita-nia Inan?Eh ita hanoin nia dook, oin seluk liu husi ita? Iha momentu difikuldade nian, prova nian, nakukun nian, ita hateke ba nia nu’udar modelu konfiansa nian iha Maromak, ne’ebé hakarak de’it no nafatin ita-nia di’ak? Ita hanoin kona-ba ne’e, karik halo di’ak mai ita hetan fali Maria nu’udar modelu no figura Kreda nian iha fiar ne’ebé nia iha!

2. Ita ba aspetu daruak: Maria modelu karidade nian. Oinsá mak Maria sai ba Kreda ezemplu moris domin nian? Ita hanoin ba ninia disponibilidade iha konfrontu ho parente Isabel. Hodi vizita nia, Virjen Maria la lori de’it ba nia tulun materiál ida, maibé ida-ne’e mós, nia lori Jezús, ne’ebé moris ona iha ninia knotak. Lori Jezús iha uma ne’ebá hakarak dehan lori ksolok, ksolok nakonu. Isabel noZacarias haksolok ona ba gravidéz ne’ebé parese imposivel ba sira-nia otas, maibé foin-sa’e Maria mak lori ba sira ksolok nakonu, ida-ne’ebé mai husi Jezús no husi Espíritu Santu no esprime iha karidade gratuita, iha partilla, iha tulun-malu, iha komprende malu.

Na’i-Feto hakarak lori mós mai ita, mai ita hotu, don boot katak Jezús; no ho Nia lori mai ita nia domin, nia dame, nia ksolok. Nune’e Kreda hanesan Maria: Kreda la’ós loja ida, la’ós ajénsia umanitária ida, Kreda la’ós ONG ida, Kreda simu mandatu atu lori ba em ahotu Kristu no ninia Evanjellu; la lori ba nia an rasik – se ki’ik, se boot, se forte, se fraku, Kreda lori Jezús no tenke sai hanesan Maria bainhira ba vizita Isabel. Sá mak Maria lori ba nia? Jezús. Kreda lori Jezús: ne’e mak sentru Kreda nian, lori Jezús! Se porezemplu, dala ida akontese katak Kreda la lori Jezús, ne’e Kreda mate ida! Kreda tenke lori Jezús nia karidade, Jezús nia domin, Jezús nia karidade.

Ita ko’alia kona-ba Maria, kona-ba Jezús. No ita? Ita nu’udar Kreda? Sá loos domin ne’ebé ita lori ba ema seluk? Jezús nia domun, ne’ebé fahe, ne’ebé perdua, ne’ebé akompaña, eh domin ida ho bee barak, hanesan bainhira ema kahur bee ho tua?Ne’e domin ida forte, eh fraku hodi tuir simpatia sira, ne’ebé buka selu, domin ho interese?  Pergunta seluk: Jezús gosta domin ho interese? La’e, nia la gosta, tanba domin tenke sai gratuitu, hanesan ninian. Oinsá relasaun sira iha ita-nia parókia sira, iha ita-nia komunidade sira? Ita haree malu nu’udar maun no biin-alin? EH ita julga malu, ko’alia aat malu, ida-idak tau matan de;it ba ninia “to’os” rasik, eh ita tau matan ba malu? Ne’e hotu pergunta karidade nian!

3. No lalais de’it aspetu ikus ida: Maria modeluuniaun ho Kristu. Virjen Maria nia moris mak moris feto ida nia povu nian: Maria harohan, serbisu, bá ihasinagoga… Maibé ninia hahalok ida-dak halo nafatin iha uniaun perfeita ho Jezús. Uniaun ne’e to’o ninia tutun iha Kalváriu: iha-ne’e Maria hamutuk ho nia Oan iha martíriu fuan nian no iha oferta moris nian ba Aman ba umanidade nia salvasaun. Na’i-Feto halo sai ninian rasik nia Oan nia terus no aseita ho Nia Aman nia hakaran, iha obediénsia ne’ebé lori fuan, ne’ebé fó vitória loos hasoru aat no hasoru mate.

Furak tebes realidade ida-ne’e ne’ebé Maria hanorin ita: sai nafatin ida ho Jezús. Ita bele husu ba ita-nia an rasik: ita hanoin Jezús de’it bainhira buat ruma la la’o loos no ita presiza, eh ita-nian mak relasaun konstante ida, amizade kle’an ida, mós bainhira ita tenke tuir nia iha dalan krús nian?

Ita husu Na’i atu haraik mai ita ninia grasa, ninia kbiit, atu iha ita-nia moris no iha komunidade ekleziál nia moris bele reflete modelu Maria nian, Kreda nia Inan.Amen!