Lectio Anunsiasaun nian

Introdusaun

Ho narrasaun Anunsiasaun nian, Lukas hatudu ho maneira efikás istória tomak Maria nia vokasaun nian, hodi utiliza eskema ida ho pontu lima, ne’ebé tuir norma baibain ita hetan iha istória bíblika vokasaun sira-nian.

Pontu lima mak tuirmai ne’e: a) Bolun-eleisaun husi Maromak nia parte; b) Maria nia resposta; c) misaun, ne’ebé Maromak rasik entrega ba nia; d) Maria nia konfuzaun; e) ikusmai, Maromak nia konfirmasaun ne’ebé fó serteza.

Lee hotu tiha ita-nia pasajen, hanesan itineráriu tradisionál lectio divina nian, ita sei medita momentu ida-idak leten nian atu halo konfrontu ida – iha orasaun no iha empeñu konversaun moris nian – entre Maria nia istória vokasaun nian no ita-nia istória vokasaun nian: halo nune’e ita bele sai disponível no laran-luak liután ba Maromak nia bolun, no konforma ita-nia moris ho modu desizivu tuir Kristu. Iha kedas sékulu XII mak monje famozu ida, S. Isaac, abade Monasteiru Stella nian hakerek: “Buat ne’ebé Bíblia dehan kona-ba Maria, tenke refere ho modu individuál ba klamar fiar-nain ida-idak nian “.

Nune’e konfronta ita-nia istória vokasaun nian ho ida Maria nian mak ezijénsia espesífika ida vida espirituál sarani ida-idak nian.

1. Leitura 

 Ita lee ita-nia testu Lukas 1,26-38 (tuirmai fó tempu ba silénsiu)

2. Meditasaun

Ha’u propoin métodu simples ida meditasaun nian, hodi filafali ba pontu lima karakterístika ita-nia narrasaun nian.

• Bolun-eleisaun husi Maromak nia parte

“Maromak haruka anju Gabriel ba knua ida Galileia nian, naran Nazaré, ba feto-raan ida naran Maria”.

Trasu karakterístiku dahuluk mak ida-ne’e. Maromak mak protagonista iha narrasaun ne’e. Istória vokasaun Maria nian, nune’e mós istória hotu vokasaun nian, mak prezente no mistériu.

Maromak mak haruka Gabriel, Maromak mak hakonu ho grasa… Nune’e atan-feto ne’e, mamuk husi an rasik, sai nakonu ho grasa, no iha nia Maromak halo buat kmanek oioin.

Ne’e lisaun ida mai ita hotu. Hodi de’it grasa nia roman, hodi garante primadu Maromak nian iha ita-nia moris mak ita bele komprende an rasik no desifra ita-nia vokasaun nia istória. “Atu ha’u koñese Ita, atu ha’u koñese an rasik”, hamulak S.Agostinho iha ninia Solilóquios molok ninia Batizmu.

• Maria nia resposta

Iha intervensaun gratuita Maromak nian, Maria taka ninia dixernimentu ho liafuan ida disponibilidade nian: “Ne’e sá, Na’i nia atan oan mak ne’e. Halo tuir ita liafuan bá!” Nia koñese Maromak no rekoñese nia an rasik, atan haraik-an iha ne’ebé grasa hala’o buat boboot iha nia.

Trasu daruak istória vokasaun bíblika nian: resposta husi ida-ne’ebé simu bolun.

Ne’e mak resposta ida ne’ebé iha Maria totalmente pozitiva: mamuk husi an rasik, feto-raan ne’e nakonu ho grasa. Maibé resposta bele mós negativa: hanoin fali foin-sa’e riku. Nia lakohi hamamuk nia an husi soin sira, nia la husik espasu ba grasa, no bá ho oin-kraik.

Loroloron, ita iha posibilidade atu hatán hanesan Maria ka hanesan foin-sa’e riku. No ha’u, saida mak hau sei presiza husik atu tuir Jezús?

• Misaun

“Ó hetan rahun di’ak tebes iha Maromak futar oin. Ó sei ko’us no tuur-ahi oan mane ida. Ó sei hanaran Nia Jezús”.

Ne’e mak trasu datoluk istória vokasaun bíblika nian: misaun. Maria simu bolun atu sai inan, inan ba Oan ne’e, no iha Nia inan ba ema hotu. Maibé ida-ne’e misaun ida ne’ebé nia deskobre ho modu graduál, to’o komprende ninia sentidu tomak iha Jezús nia krús ain.

Iha ne’e ita simu hanorin importante ida ba ita-nia moris: ita mós sei haluan ita-nia espasu misaun nian no sei deskobre ninia aspetu fekundu liu, se ita disponivel – hanesan Maria – atu halo peregrinasaun ida fiar nian ne’ebé mós dalan krús nian. Hodi nakloke atu hakohak loroloron krús no tuir Jezús, mak ita deskobre misaun ne’ebé entrega mai ita, ninia profundidade.

• Maria nia konfuzaun

“Rona tiha lia ne’e, nia laran taridu hodi husu ba nia an rasik lia anju hato’o ne’e katak sá loos… ” Ne’e sei sai oinsá  loos?”

Karakterístika dahaat istória vokasaun nian: rezisténsia, laran-taridu, tentasaun sira. Baibain tiha ona atu haree iha istória vokasaun bíblika faktu sira dúvida nian no interrogasaun sira. Ne’e katak dúvida la’ós sala ida tanba hakarak desvia, maibé etapa ida nesesária ba dixernimentu.

Maromak interpela liberdade ida, no liberdade responsavel ida. Maski nune’e, dúvida labele sai ita-nia liafuan ikus: dúvida permanente ikusmai sei tesi kotu liras sira fiar nian no paraliza posibilidade atu fó resposta laran-luak nian ba Na’i.

• Maromak nia konfirmasaun

“Keta tauk Maria”.

Istória nia hahalok ikus: Maromak nia konfirmasaun ne’ebé fó serteza.

Baibain, konfirmasaun iha istória vokasaun nian ema la koko molok, hanesan garantia, enkuantu ita hein hodi la halo buat uda ka liman dobra hela.  Maromak nia konfirmasaun bele koko de’it hodi halo dalan moris saran-an nian ba Jezús no ba ema seluk.  Nune’e, iha ita-nia moris sei la kuran sinál sira Maromak nian, no hateke fali ba kotuk, ikusmai, ita sei deskobre katak buat hotu mak grasa.

3. Orasaun ba moris

Meditasaun Liafuan nian plasma fiar-nain nia fuan. Liafuan Maromak nian sai  maklorik ita-nia orasaun nian.  Atu evita ita-nia orasaun sai maran ka monólogu ita tenke fó liután espasu ba Liafuan. Ne’e mak kontemplasaun, katak konfrontu vitál ho Maromak-Domin, konfrontu ida ne’ebé nakfilak moris.

Moris mak banku ezame nian ba lectio: se moris nakfilak, entaun lectio ne’e di’ak. Ho aten-barani ita buka atu hateke ita-nia istória hodi refere ba Maria: no se ita hatene hamamuk ita nia an no ita-nia egoízmu sira, ita sei deskobre katak ita mós “nakonu ho grasa”.

Atu halo konfrontu ida-ne’e, tuirmai ha’u propin pergunta ruma ba karakterístika ida-idak, atu favorese diálogu ho Na’i no revizaun moris nian.

Bolun-eleisaun husi Maromak nia parte

• Ha’u fó fatin absolutu no uluk liu  ba Maromak no ninia grasa?
• Ha’u interpreta kompromisu no devér sira ha’u-nia estadu moris nian nu’udar resposta ba domin ida ne’ebé mai molok ha’u no garante ha’u-nia resposta?
• Ha’u hatene simu Maromak nia imprevistu (surpreza) sira, ninia maneira atu intervein iha ha’u-nia moris no istória? Ha’u hatene rekoñese Nia iha modalidade ninia manifestasaun nian, hodi la impoin ha’u-nia modu sira?
• Atu haluan ha’u-nia disponibilidade ba grasa ha’u tau matan ba moris nia dimensaun kontemplativa (orasaun no sakramentu sira, kontinuidade entre orasaun no moris…)?

Maria nia resposta

• Sá mak iha ha’u-nia moris ha’u sei presiza husik atu tuir Jezús?
• Sá loos mak sikun nakukun ha’u-nia moris nian, iha ne’ebé resposta ba bolun kuran iha laran-luak?
• Relasaun sá loos mak ha’u estabelese entre sakramentu rekonsiliasaun nian ho kompromisu konversaun nian, entre selebrasaun eukaristia nian no komuñaun-solidariedade, entre fiar ne’ebé ha’u haklaken no moris ne’ebé ha’u hala’o?

Misaun

• Oinsá kona-ba krús iha ha’u-nia moris?
• Ha’u konsidera nia nu’udar kontratempu/azár iha lurón, ka konsidera nia, loos duni nu’udar kruzamentu ida iha misaun ne’ebé entrega mai ha’u nia realizasaun?
• Iha ha’u-nia vida espirituál ha’u hanesan enjeñeiru matenek ida ne’ebé planu lurón kómodu, lurón bypass, lurón ho kadeli, naran katak bele evita kalváriu?

Maria nia konfuzaun

• Iha ha’u-nia moris, akontese katak dúvida – husi reasaun konstrutiva – bele transforma ba paralizia destrutiva?
• Sá de’it ninia kauza sira?

Maromak nia konfirmasaun ne’ebé fó serteza

• Ha’u sente Maromak nia kbiit ne’ebé harohan iha ha’u, ninia vitória hasoru laran-taridu no tauk? Ha’u sente Nia mak ha’u-nia kbiit no vitória?
• Ha’u hatene deside ba Maromak lahó rezerva, hodi rekoñese sinál sira nia tulun nian iha ha’u-nia misaun?
• No ha’u-nia orasaun lori ba desizaun ida halo ho aten-barani, hanesan Maria nia fiat?

Konkluzaun

‘Hau taka ho epizódiu badak ida, ne’ebé akontese duni.

Tinan ruma liubá telefériku ka karreta ho fiu eletríku  foho Mont Blanc  nian bloka tiha (hodi halo karreta ne’e tabele hela entre lalehan no rai). Presiza intervensaun elikópteru sira nian atu tulun pasajeiru sira ne’ebé iha hela kamarrote (kabina) nia laran, ne’ebé tabele hela iha mamuk laran se la monu ba rai-kuak. Bainhira konsege tulun hotu pasajeiru sira, jornalista ida halo entervista ba labarik mane ida. Sira husu: “Maibé ó la sente tauk?” Labarik ne’e hatán: “Tansá ha’u tenke tauk? Ha’u nia liman kaer metin ha’u-nia papá nia liman”. Ida-ne’e mak kondisaun  fiar-nain ne’ebé loos, ne’ebé koko Maromak nia konfirmasaun iha ninia “istória vokasaun” nian.

(Enrico dal Cavolo SDB)