RV – Iha Angelus ohin 18 Agostu nian, iha Prasa S. Pedro nakonu ho peregrinu sira, Papa Francisco refere ba leitura sira Domingu XX tempu Komún nian hodi sira Surat ba Ebreu sira no nesesidade no oportunidade ne’ebé ita tenke foti, iha Tinan Fiar nian ida-ne’e, atu iha ita-nia matan hateke metin ba Jezús.

Santu Padre afirma katak ita tenke komprende katak ita-nia sin ba Maromak mai husi ita-nia relasaun ho Jezús. Nia mak mediadór relasaun entre ita no Aman iha Lalehan. Jezús mak Oan no ita sai oan liuhusi Nia.

 

“Fiar envolve hili Maromak nu’udar kritériu baze moris nian, no Maromak la’ós buat mamuk, la’ós neutru, Maromak mak domin!”: Papa Francisco fanun sarani sira hodi afirma katak fiar iha Jezús husu atu hakribi aat, egoízmu no hili buat di’ak, lialoos, justisa, maski husu sakrifísiu no hakribi interese rasik. Jezús nia espresaun ida halo ita tama iha krize: «Imi hanoin katak ha’u mai lori dame ba mundu? Lae, ha’u dehan ba imi, maibé divizaun». No Amu-Papa esplika:

“Signifika katak fiar la’ós buat ita dekorasaun nian, ornamenál; la’ós dekora moris ho relijiaun uitoan hanesan bolu dekora ho kreme. Lae! Fiar envolve hili Maromak nu’udar kritériu baze moris nian, no Maromak la’ós buat mamuk, la’ós neutru, Maromak nafatin pozitivu, Maromak mak domin mp domin ne’e pozitivu!”

“Maromak iha oin ida, iha naran ida: Maromak mak laran-sadia, vida ne’ebé saran an”, Papa Francisco fó hanoin. “Jezús mak ita-nia dame, ita-nia rekonsiliasaun! Maibé dame ida-ne’e la’ós dame rate nian, la’ós neutralidade. Jezús la lori neutralidade. Tuir Jezús signifika hakribi buat aat, egoízmu no hili buat di’ak, lialoos, justisa, maski ida-ne’e husu sakrfísiu no hakribi interese rasik. No ida-ne’e fahe, fahe mós relasaun ne’ebé metin liu. Maibé atensaun: la’ós Jezús mak fahe! Na tau kristériu: moris ba an rasik, eh moris ba Maromak no ba ema seluk, halo ema serví, eh serví ema; obedese an rasik, eh obedese Maromak. Ida-ne’e mak sentidu liafuan katak Jezús mak «sinál kontradisaun nian».

No Papa Francisco subliña katak “liafuan Evanjellu nian la fó lisensa atu uza forsa atu defende fiar”. Nia kontráriu, ema sarani nia kbiit mak kbiit lialoos no domin nian, ne’ebé husu atu hakribi violénsia, “Fiar no vilénsia la han malu”. Nia kontráriu “fiar no fortaleza la’o hamutuk. Sarani ida la violentu, maibé forte. No ho fortaleza ida-ne’ebé? Ida laran-maus nian. Kbiit laran-maus nian, kbiit domin nian”.

Papa Francisco fó hanoin katak “entre Jezús nia parente sira mós iha balun ne’ebé la aseita ninia modu moris no haklaken nian,Evanjellu dehan mai ita maibé  ikusmai, tanba Maria nia fiar, Jezús nia parente sira tama atu hola parte iha komunidade sarani dahuluk”. Nune’e nia konvida atu harohan ba Maria “atu tulun ita fihir metin ba Jezús no tuir nia maski susar karik bá”.

Hotu tiha orasaun mariana, Papa Francisco repete katak fiar laós dekorasuan ida: nia fó hanoinkatak “fiar mak espíritu nia kbiit”. Hafoin nia mós husu atu harohan ba vítima sira roo mout iha Filippinas no ba dame iha Ejitu. “Ita kontinua harohan ba dame iha Ejitu, hamutuk. Maria Liurai-Feto dame nian harohan mai ami. Hotu-hotu. Maria Liurai-Feto dame nian harohan mai ami”.