Maun no biin-alin sira, bondia!

 

Ohin ita hahú dalan Adventu nian, ne’ebé sei  sei to’o nia tutun iha Natál. Adventu mak tempu fó mai ita atu simu Na’i ne’ebé mai hasoru ita, atu verifika mós ita-nia hakaran ba Maromak, atu hateke ba oin no prepara ita-nia an ba Kristu nia fila-hikas. Nia sei fila hikas iha festa Natál nian, bainhira ita halo memória kona-ba ninia vinda istórika iha haraik-an kondisaun umana nian; maibé nia mai iha ita ida-idak nia laran  bainhira ita dispostu atu simu Nia, no sei mai fali iha tempu nia rohan atu «tesi lia ba ema moris no ema mate sira». Tanba ne’e, ita tenke nafatin vijilante no hein Na’i ho esperansa atu hasoru Nia. Liturjia ohin nian introdús ita ba tema vijilánsia ida-ne’e duni no tema hein nian.

Iha Evanjellu (kf Mc 13,33-37) Jezús ezorta atu iha atensaun no neon matan moris, atu prontu no simu Nia iha momentu fila-hikas nian. Evanjellu dehan mai ita: «Iha atensaun, matan moris ba, basá imi la hatene bainhir amak momentu […]; imi buka atu bainhira nia to’o derepente, Nia la hetan imi toba dukur» (vv. 33-36).

Ema ne’ebé halo atensaun mai ida-ne’ebé, iha tarutu mundu nian, la husik atu distrasaun eh superfisialidade tolan nia, maibé moris iha maneira nakonu no konxiente, ho preokupasaun ida dirije liuliu ba ema seluk. Ho atitude ida-ne’e ita sai konxiente kona-ba maluk sira nia matan-been no nesesidade sira no ita mós bele kapta sira-nia kapasidade no kualidade umana no espirituál sira. Ema atentahateke mós ba mundu, hodi buka  hafunu indiferensa no krueldade prezente iha mundu, no haksolok ho rikusoin beleza nian ne’ebé mós eziste iha mundu no presiza tau matan. Ida-ne’e hateken ida komprensaun nian atu rekoñese ema ida-idak nune’e mós sosiedade nia mizéria no pobreza sir, atu rekoñese mós rikusoin haksumik iha buat ki’ik-oan sira loroloron nian, iha-ne’e Na’i tau ita bá.

Ema vijilante mak ida-ne’ebé simu konvite atu sai matan moris, katak la husik atu matan dukur dezánimu nian, falta esperansa nian, deziluzaun nian domina nian; no tempu hanesan rejeita pedidu sira husi loko-an wain ne’ebé naresin iha mundu no iha nia kotuk, dala barak, sakrifika tempu no hakmatek pesoál no familiár. Ne’e mak povu Israel nia esperiénsia terus nian, ne’ebé profeta Isaías haktuir: Maromak parese husik povu la’o dook husi Ninia dalan sira (kf 63,17), maibé ida-ne’e mak efeitu ida husi povu nia  infidelidade rasik (kf 64,4b). Ita mós dalabarak moris iha situasaun infidelidade nian ba Na’i nia bolun: Nia hatudu mai ita dalan di’ak, dalan fiar nian, dalan domin nian, maibé ita buka ita-nia ksolok iha fatin seluk.

Sai matan moris no neon na’in mak kondisaun prévia atu la kontinua “la’o dook husi Na’i nia dalan sira”, lakon iha ita-nia salan no infidelidade sira; sai matan moris no neon na’in mak kondisaun sira atu husik Maromak penetra iha ita-nia ezisténsia, atu fó hikas fali signifikadu no valór ho Ninia prezensa laran-di’ak no ternura nian. Maria Santíssima, modelu iha espetativa Maromak nian no íkone vijilánsia nian, gia ita ba enkontru ho nia Oan Jezús, hodi halakan hikas fali iha ita domin ba Nia.

(Papa Francisco iha Angelus depoizde vizita ba da-21 iha Myanmar no Bangladesh)