Amu-Papa – iha ninia diskursu ba foin-sa’e sira, durante velada horikalan 27 Jullu nian – fó hanoin knaar ne’ebé Francisco de Assis simu husi Maromak, “bá no hadi’ak ha’u-nia uma”, no resposta laran-luak nian ba bolun partikulár ida-ne’e. Francisco de Assis sai konxiente katak la’ós nia la simu bilun atu sai pedreiru atu hadi’ak uma ida halo ho fatuk, maibé fó ninia kontribuisaun ba Kreda nia moris, serví Kreda, hodomi nia no serbisu atu Kreda ne’e hatudu ba beibeik Kristu nia oin. “Ohin mós Na’i kontinua presiza imi foin-sa’e sira ba nia Kreda. Ohin mós nia bolu ita ida-idak atu sai misionáriu/a sira”. Atu tulun foin-sa’e sira komprende sentidu vokasaun ida-ne’e nian, Papa Bergoglio trasa identikit dixípulu-misionáriu nian no sujere ilas/imajen tolu  hahú husi fatin ne’ebé loloos atu hala’o velada nia naran: “Campus Fidei” iha Guaratiba.

 

Iha imajen dahuluk Papa Francisco ko’alia kona-ba to’os eh “kampu” nu’udar fatin atu kuda fini. “Ida-ne’e signifika katak ‘Campus Fidei’ loos nian mak imi ida-idak nia fuan, imi-nia moris. No iha ita-nia moris mak Jezús hakarak tama ho ninia Liafuan, ho ninia Prezensa. Halo favór, husik atu Kristu no ninia Liafuan tama iha imi-nia moris, bele natubu no sai boot! Jezús dehan mai ita katak fini ne’ebé monu iha dalan ninin ka iha fatuk sira nia leet no iha ai-tarak laran la fó fuan”, Amu-Papa hateten. Papa Francisco nia liafuan sira mak “lae” momoos ida ba kristianizmu ida superfisiál ka aparénsia nian de’it, part-time, tuir moda ka konveniensia momentu nian de’it. Maibé tenke sai esperiénsia auténtika ida. “Dalaruma ita karik hanesan dalan ida: ita rona Na’i, maibé la troka buat ida iha moris, tanba ita husik an sai bulelu ho lian superfisiál sira ne’ebé ita rona; ka hanesan rai ho fatuk barak: ita simu Jezús ho entuziazmu, maibé ita inkonstante no iha difikuldade nia oin ita la iha korajen atu bá kontra korrente; ka ita sai hanesan rai ho ai-tarak: sasán sira, paixaun negativa sira hamate Na’i nia Liafuan sira iha ita (kf Mt 13,18-22)”.
“Iha silénsiu – Amu-Papa husu, hodi bolu foin-sa’e sira-nia atensaun – ida-idak husu ba Jezús atu tau matan ba rai pedasuk ita-nia an nian, atu Jezús nia fini tama iha ita. Imi husik fini ne’e sai boot no Maromak sei tau matan ba nia”.

“Kampu nu’udar fatin treinamentu nian”, mak ilas daruak ne’ebé Papa Francisco sujere ba foin-sa’e sira hodi foti ezemplu husi mundu desportu nian. “Jezús – Amu-Papa hateten – husu ita atu sai ninia dixípulu sira, atu “joga iha ninia ekipa». Nune’e, nu’udar jogadór/a ida ne’ebé simu bolun atu halo parte iha ekipa ida, “presiza treina an”; “Liuhusi diálogu ho Nia: orasaun, kolókiu loroloron nian ho Maromak ne’ebé nafatin rona ita. Liuhusi Sakramentu sira, ne’ebé halo buras iha ita ninia prezensa no halo ita sai hanesan Kristu. Liuhusi domin fraternu, hatene rona, komprende, perdua, simu, tulun ema seluk, ema ida-idak, la hodi esklui ema ida, la hodi emarjina. Foin-sa’e doben sira, imi buka sai «atleta loos Kristu nian»!”. Buat ne’ebé Jezús oferese liufali kampeaun Mundu/kopa mundu nian maibé posibilidade moris ida fekundu no haksolok no moris rohan-laek ne’ebé Kristu oferese mai ita. “Ha’u ko’alia ho Jezús, ha’u ta’uk silénsiu? Ha’u husu ba Jezús sá mak nia hakarak husi ha’u-nia moris?”. Imi ko’alia ho Jezús – Papa Francisco hateten – ida-ne’e signifika treinu an! Imi ko’alia ho Jezús bainhira imi halo sala ruma eh buat ruma loos no halo nune’e imi imi treinu an: ho Sakramentu sira, domin fraternu, tulun ema seluk la hodi emarjina.

Ikusnian imajen/ilas “kampu nu’udar obra konstrusaun nian” iha ne’ebé ema sarani,  ida-ne’e halo nia “faru bokon ho kosar-been”, sai konstrutór Kreda nian no protagonista istória nian. “Iha Kreda Jezús nian ita mak fatuk moris sira, no Jezús husu ita atu harii ninia Kreda; no la’ós nu’udar kapela ki’ik-oan ida ne’ebé ema grupu oan ida de’it mak bele tama. Nia husu atu nia Kreda moris nian ne’e boot atu bele simu umanidade tomak, sai uma ba ema hotu!”. Papa Francisco refere mós ba protesta sira ne’ebé foin-sa’e barak halo iha parte barak mundu nian atu esprime hakaran kona-ba sivilizasaun ida justisa no justa no fraternidade nian. “Maibé hahú husi ne’ebé? Kritériu sá de’it ba konstrusaun sosiedade ida ne’ebé iha justisa? Bainhira ema husu ba Madre Teresa de Calcutta saida mak tenke muda iha Kreda, nia hatán” ó no ha’u!”.
“Belun doben sira, – Papa Francisco remata – imi keta haluha katak imi mak kampu fiar nian! Imi mak atleta Kristu nian! Imi mak konstrutór Kreda ida furak liután no mundu ida di’ak liután. Ita foti matan ba Na’i-Feto. Nia tulun ita atu tuir Jezús, fó mai ita ezemplu ho ninia «sin» ba Maromak”.

Hotu tiha diskursu hahú ho adorasaun iha kalan tomak. Iha Santíssimu Sakramentu nia oin, iha klima orasaun nian akompaña ho múzika no testu liturjia nian, iha nakukun kalan tomak nian, sira-nia roman mak Kristu.